Algemene voorwaarden
Algemene voorwaarden zijn van toepassing op de rechtsverhouding tussen opdrachtgever en Atelier NIRIS, ingeschreven bij de Kamer van Koophandel Den Haag onder nummer 73137421, gevestigd aan de Herenstraat 73 te Leiden.
1. Definities
Verstaan wordt onder:
1.1 Advies: het resultaat van de werkzaamheden van de architect.
1.2 Algemene Voorwaarden: algemene voorwaarden Atelier NIRIS, (opgesteld door DNR 2011, De Nieuwe Regeling)
1.3 Documenten: informatiedragers in elke vorm, verstrekt door de opdrachtgever dan wel de architect.
1.4 Architect: de (rechts)persoon die de opdracht aanvaardt en in opdracht van de opdrachtgever werkzaamheden verricht op het gebied van ontwerp, advies en management: architecten, constructeurs, installatie-adviseurs, bouwfysici, interieurarchitecten, tuin- en landschapsarchitecten, stedenbouwkundigen, geodeten, industriële vormgevers, projectmanagers en (bouw)productontwikkelaars..
1.5 Object: het in het kader van het project uit te voeren product van stoffelijke aard.
1.6 Opdracht: de overeenkomst die tussen opdrachtgever en architect tot stand is gekomen.
1.7 Opdrachtgever: de natuurlijke- of rechtspersoon die de opdracht aan de architect heeft verleend.
1.8 Project: het geheel van activiteiten gericht op het tot stand brengen van datgene wat de opdrachtgever beoogt.
1.9 Werk: ontwerpen, schetsen, tekeningen, plastische werken en dergelijke in de zin van de Auteurswet.
2. Algemeen
2.1 Deze algemene voorwaarden zijn van toepassing op elke aanbieding, onderhandeling over een opdracht en opdracht tussen opdrachtgever en de architect.
2.2 Als één of meer bepalingen in deze algemene voorwaarden nietig zijn of vernietigd worden, dan blijven de overige bepalingen van toepassing. In dat geval treden de opdrachtgever en de architect in overleg om de nietige of vernietigde bepalingen te vervangen door nieuwe bepalingen. Deze nieuwe bepalingen zullen zo veel mogelijk overeenkomen met het nietige of vernietigde gedeelte van de algemene voorwaarden.
2.3 Als onduidelijkheid bestaat over een of meer bepalingen van deze algemene voorwaarden dan moet uitleg plaatsvinden ‘naar de geest’ van deze bepalingen.
2.4 Als er een situatie ontstaat die niet in deze voorwaarden is geregeld, dan moet deze situatie beoordeeld worden ‘naar de geest’ van deze algemene voorwaarden.
2.5 De voorwaarden van de opdrachtgever worden uitdrukkelijk uitgesloten.
2.6 Van de algemene voorwaarden kan slechts worden afgeweken als dat schriftelijk tussen opdrachtgever en architect is overeengekomen.
2.7 Ook al verlangt de architect niet steeds strikte naleving van deze voorwaarden, dan behoudt de architect het recht om, in andere gevallen, stipte naleving van de bepalingen van deze voorwaarden te verlangen.
3. De aanbieding
3.1 Alle aanbiedingen en prijsopgaven van de architect zijn vrijblijvend, tenzij een termijn is opgenomen voor aanvaarding. In dat geval vervalt de aanbieding na deze termijn.
3.2 De architect kan niet aan zijn/haar aanbieding worden gehouden, als die aanbieding, of een onderdeel daarvan, een kennelijke vergissing of verschrijving bevat.
3.3 De in een aanbieding vermelde prijzen zijn exclusief BTW en andere heffingen van overheidswege, tenzij anders is vermeld.
3.4 De in een aanbieding vermelde prijzen zijn exclusief kosten, waaronder reis- en verblijf-, verzend- en administratiekosten, tenzij anders is aangegeven.
3.5 Als aanvaarding van de aanbieding afwijkt van het in de aanbieding opgenomen aanbod, dan is de architect daaraan niet gebonden. De opdracht komt alleen volgens deze afwijkende aanvaarding tot stand als de architect dat aangeeft.
3.6 Een samengestelde prijsopgaaf verplicht de architect niet tot het verrichten van een deel van de opdracht tegen een overeenkomstig deel van de opgegeven prijs.
4. De opdracht
4.1 De opdracht omvat datgene wat opdrachtgever en architect zijn overeengekomen.
4.2 Voordat de opdracht tot stand komt, overleggen opdrachtgever en architect voor zover mogelijk en relevant over:
• De inhoud en omvang van de te verrichten werkzaamheden;
• Het ter beschikking stellen van een programma van eisen en wanneer die verstrekt zullen worden;
• Het tijdschema waarbinnen de architect de werkzaamheden of gesprekken uitvoert;
• Een betalingsschema;
• Een raming van het honorarium en de bijkomende kosten, de btw niet inbegrepen;
• Op welke wijze en hoe vaak informatieoverdracht en overleg tussen opdrachtgever en architect plaatsvindt;
• Hoe omgegaan wordt met onderwerpen die ten tijde van de totstandkoming van de overeenkomst nog niet zijn vast te stellen (hieronder wordt onder andere verstaan meer-/of minderwerk).
4.3 De opdracht komt tot stand door de schriftelijke bevestiging ervan door de opdrachtgever.
4.4 Het staat opdrachtgever en architect vrij het bestaan en de inhoud van de opdracht met andere middelen te bewijzen.
4.5 De opdracht wordt aangegaan voor onbepaalde tijd, tenzij uit de aard of strekking van de opdracht voortvloeit dat deze voor bepaalde tijd is aangegaan.
4.6 De architect bepaalt de wijze waarop en door welke personen de opdracht wordt uitgevoerd. Het bepaalde in artikel 7:404 BW en artikel 7:407 lid 2 BW wordt uitgesloten.
4.7 Opdrachten aan derden, in het kader van de totstandkoming van het object, worden door of namens de opdrachtgever verstrekt. De opdrachtgever kan de architect aanwijzen als gemachtigde van de opdrachtgever op te optreden. Het inschakelen van deze derden is voor rekening en risico van de opdrachtgever.
4.8 Blijkt het aanstellen van een of meer andere (derden-)adviseurs noodzakelijk voor een goede realisatie van het project, dan gaat de opdrachtgever daartoe pas over na overleg met de architect.
4.9 Verricht de architect of door de architect ingeschakelde derden werkzaamheden op de locatie van de opdrachtgever, dan draagt de opdrachtgever zorg voor de door deze persoon of personen in redelijkheid gewenste faciliteiten. De kosten hiervan zijn voor rekening van de opdrachtgever. Dit geldt eveneens als de werkzaamheden worden verricht op een door de opdrachtgever aangewezen locatie.
4.10 Blijkt tijdens de uitvoering van de opdracht dat het voor een behoorlijke uitvoering van de opdracht noodzakelijk is de opdracht aan te passen, dan treden partijen hierover met elkaar in overleg. Partijen nemen elkaars gerechtvaardigde belangen bij dit overleg in acht.
4.11 Er is in ieder geval aanleiding de opdracht aan te passen als:
• Er relevante wijzigingen optreden in (overheids)voorschriften of beschikkingen;
• Er relevante wijzigingen optreden in de oorspronkelijke opdracht of het programma van eisen;
• De opdrachtgever wijzigingen of varianten verlangt van werkzaamheden die al zijn goedgekeurd;
• Extra werkzaamheden tijdens de uitvoering van de opdracht noodzakelijk blijken.
4.12 Leidt het overleg als bedoeld in 4.10 tot aanpassing van de opdracht dan handelen partijen vervolgens als omschreven bij de artikelen 4.1 tot en met 4.3.
4.13 Wil de opdrachtgever de opdracht onderbreken, dan is hij verplicht dit schriftelijk mee te delen aan de architect onder vermelding van de gronden. Partijen treden hierna in overleg om de gevolgen te bespreken. Lijdt de architect hierdoor schade, dan is de opdrachtgever verplicht die schade te vergoeden. De architect is verplicht de schade zoveel mogelijk te beperken.
5. Verplichtingen van de architect
5.1 De architect neemt door aanvaarding van de opdracht een inspanningsverbintenis op zich. De architect zal de opdracht goed en zorgvuldig uitvoeren, de opdrachtgever onafhankelijk ter zijde staan en zijn/haar diensten naar beste kunnen en wetenschap uitvoeren.
5.2 De architect is verplicht om alle gegevens van de opdrachtgever vertrouwelijk te behandelen, voor zover de architect weet of kan of behoort te weten dat deze gegevens vertrouwelijk zijn.
5.3 De architect houdt de opdrachtgever op de hoogte van de voortgang van de werkzaamheden, voor zover noodzakelijk.
5.4 De architect houdt bij het uitvoeren van de opdracht rekening met relevante en wettelijke regelingen, alsmede beroeps- en gedragsregels.
5.5 De opdracht wordt uitgevoerd volgens het overeengekomen tijdschema. Deze termijn of termijnen zijn echter geen fatale termijnen, tenzij anders is overeengekomen.
5.6 De architect deelt aan de opdrachtgever mee welke persoon of personen bevoegd zijn de architect te vertegenwoordigen of werkzaamheden uit te voeren omdat dit wenselijk is voor een optimale uitvoering van de opdracht.
6. Verplichtingen van de opdrachtgever
6.1 De opdrachtgever is verplicht om alle gegevens van de architect vertrouwelijk te behandelen, voor zover de opdrachtgever weet of kan of behoort te weten dat deze gegevens vertrouwelijk zijn.
6.2 De opdrachtgever is verplicht alle voor de uitvoering van de opdracht benodigde gegevens en informatie tijdig aan de architect ter beschikking te stellen. Hij draagt zorg voor de juistheid van de verstrekte informatie. Wordt hieraan niet of niet tijdig voldaan, dan is de architect gerechtigd de opdracht op te schorten en/of alle uit de vertraging voortvloeiende kosten in rekening te brengen.
6.3 De opdrachtgever zal alle documenten die de architect produceert tijdig beoordelen en controleren op juistheid.
6.4 De opdrachtgever is verplicht de architect te waarschuwen als hij in de adviezen een tekortkoming heeft geconstateerd of zich daarvan bewust moet zijn geweest.
6.5 De opdrachtgever stelt de architect zo spoedig mogelijk, maar uiterlijk tien werkdagen na ontvangst van de adviezen in kennis van een tekortkoming.
6.6 De opdrachtgever verricht de aan de architect verschuldigde betalingen uiterlijk op de overeengekomen dan wel aangegeven tijdstippen.
6.7 De opdrachtgever vrijwaart de architect of door de architect ingeschakelde personen voor aanspraken van derden voortvloeiend uit de toepassingen of het gebruik van het resultaat van de opdracht. Mocht de architect toch door derden worden aangesproken, dan staat de opdrachtgever de architect zowel in als buiten rechte bij en doet alles wat in dit geval van hem verwacht mag worden. Laat de opdrachtgever dit na, dan is de architect gerechtigd zelf daartoe over te gaan. Alle kosten die de architect hierdoor maakt zijn voor rekening van de opdrachtgever.
6.8 De opdrachtgever blijft te allen tijde verantwoordelijk voor de keuzes en toepassingen van het door de architect gegeven advies.
7. Aansprakelijkheid
7.1 De architect is tegenover de opdrachtgever aansprakelijk voor schade die de opdrachtgever direct lijdt als:
1. a) er sprake is van een toerekenbare tekortkoming en
2. b) de opdrachtgever de architect schriftelijk aansprakelijk heeft gesteld en
3. c) de architect de gevolgen van de tekortkoming niet of niet tijdig heeft hersteld.
7.2 Tot de directe schade behoren in geen geval: bedrijfsschade, productieverlies, omzet-en winstderving, extra kosten voor de realisatie van het werk ter zake waarvan de opdracht werd verstrekt die in de kosten zouden zijn begrepen indien de opdracht van de aanvang af goed zou zijn uitgevoerd.
7.3 Indien de opdrachtgever van mening is dat de architect tekort is geschoten in de nakoming van zijn/haar verplichtingen, stelt hij deze schriftelijk aansprakelijk en geeft de gelegenheid die tekortkoming(en) op eigen kosten op te heffen.
7.4 Is de architect volgens artikel 7.1 aansprakelijk, dan dient de directe schade die de opdrachtgever heeft geleden te worden vergoed.
7.5 De door de architect te vergoeden schade is per opdracht beperkt tot de hoogte van het afgesproken honorarium, exclusief btw. Heeft de architect een aansprakelijkheidsverzekering waar de schade onder valt, dan is de te vergoeden schade beperkt tot het bedrag van de uitkering van deze verzekering, vermeerderd met het bedrag van het eigen risico.
7.6 De rechtsvordering uit hoofde van een toerekenbare tekortkoming is niet ontvankelijk indien de opdrachtgever niet met bekwame spoed nadat hij de tekortkoming heeft ontdekt of redelijkerwijs had behoren te ontdekken, ter zake schriftelijk en met redenen omkleed bij de architect protesteert.
7.7 De rechtsvordering uit hoofde van een toerekenbare tekortkoming vervalt door verloop van twee jaar nadat schriftelijk ter zake van een toerekenbare tekortkoming is geprotesteerd.
7.8 De rechtsvordering uit hoofde van een toerekenbare tekortkoming is niet ontvankelijk indien deze wordt ingesteld later dan vijf jaar vanaf de dag waarop de opdracht is geëindigd door voltooiing, opzegging of ontbinding.
7.9 Elke aansprakelijkheid van de architect vervalt na vijf jaar gerekend vanaf de dag waarop de opdracht is geëindigd door voltooiing, opzegging of ontbinding.
7.10 Is de opdrachtgever een consument, dan gelden de bepalingen over aansprakelijkheid eveneens, tenzij het bepaalde als onredelijk bezwarend kan worden aangemerkt.
8. Opzegging van de opdracht en de gevolgen
8.1 Opdrachtgever en architect hebben te allen tijde het recht de overeenkomst op te zeggen zonder grond of op grond van:
• Vertraging of onderbreking van de opdracht;
• Toerekenbare tekortkomingen van opdrachtgever of architect; –overmacht;
• Financieel onvermogen;
• Wijziging van de rechts- of samenwerkingsvorm; – overlijden;
• Arbeidsongeschikt raken van een bepaalde persoon.
8.2 Als de vertraging of onderbreking van de opdracht zolang duurt of zodanig van aard is dat het onredelijk is nakoming van de opdracht te vragen, dan hebben opdrachtgever en architect het recht de opdracht op deze grond op te zeggen.
8.3 Van een toerekenbare tekortkoming is sprake als de opdrachtgever of architect die tekortkoming had kunnen en behoren te vermijden volgens de normale regels van oplettendheid. Bij de architect is ook sprake van een toerekenbare tekortkoming als die voorkomen had kunnen worden als de architect over de vereiste vakkennis en middelen had beschikt. Handelt de opdrachtgever of architect laakbaar, dan heeft dit dezelfde gevolgen als een toerekenbare tekortkoming. De wederpartij van de partij aan wiens kant de toerekenbare tekortkoming zich voordoet, heeft het recht de opdracht op deze grond op te zeggen. Is schade ontstaan door de toerekenbare tekortkoming of laakbaar handelen, dan kan de schadelijdende partij een schadevergoeding eisen op grond van de bepalingen in hoofdstuk 7.
8.4 Van overmacht is sprake als door feiten of omstandigheden, die niet aan een partij zijn te wijten, nakoming van de overeenkomst in redelijkheid niet gevraagd kan worden. Tevens is sprake van overmacht als zich feiten of omstandigheden voordoen die volgens de wet, rechtshandeling of een in het verkeer geldende opvatting niet voor zijn rekening komen. Hieronder wordt in elk geval verstaan: ziekte(s), werkstakingen, verkeersstoornissen, brand, noodweer, terreur en oorlog. De partij aan wiens kant de overmacht zich voordoet, is bevoegd de opdracht op te zeggen.
8.5 Van financieel onvermogen is sprake als de opdrachtgever of architect surseance van betaling of schuldsanering heeft aangevraagd of in staat van faillissement is gesteld. Is er sprake van financieel onvermogen of zijn er redenen om aan te nemen dat de wederpartij zijn/haar verplichtingen niet (volledig) zal nakomen, dan kan de andere partij een schriftelijke verklaring eisen, waarin staat dat de wederpartij bereid en in staat is de opdracht voort te zetten. Als de opdracht wordt voortgezet, heeft de andere partij het recht genoegzame zekerheid te verlangen. Wordt de gevraagde verklaring of de verlangde zekerheid binnen een bepaalde termijn niet afgegeven, dan heeft de andere partij het recht de opdracht op deze grond op te zeggen.
8.6 Van wijziging van een rechts- of samenwerkingsvorm is sprake als een partij haar rechtspersoonlijkheid verliest (zoals in geval van fusie) of besloten wordt tot ontbinding van de rechtspersoon. Doet zich zo’n situatie voor en ontleent de wederpartij aan die omstandigheid een redelijk belang, dan is de wederpartij bevoegd de opdracht op die grond op te zeggen.
8.7 Door het overlijden van een van de partijen eindigt de opdracht niet. Wel geeft het de wederpartij en de erfgenamen of rechtverkrijgenden van de overledene het recht de opdracht op te zeggen.
8.8 Is de opdracht toevertrouwd aan een bepaald persoon en raakt deze persoon arbeidsongeschikt of komt te overlijden, dan geeft dit de opdrachtgever de bevoegdheid de opdracht op te zeggen.
8.9 De opdracht wordt schriftelijk opgezegd, onder vermelding van de grond(en) van opzegging en de datum waarop de opzegging ingaat. De opzegging treedt niet eerder in werking dan nadat de architect het bericht daarover heeft ontvangen. Na de opzegging zijn beide partijen verplicht alles te doen, na te laten en te gedogen dat met het oog op de redelijke belangen van de wederpartij van haar gevraagd mag worden.
8.10 Wordt de opdracht opgezegd, dan dient de opdrachtgever de architect te betalen:
1. a) het honorarium en de bijkomende kosten naar de stand van de werkzaamheden op het moment van opzegging en
2. b) alle gemaakte en nog te maken kosten, voortvloeiend uit verplichtingen die de architect ten tijde van de opzegging al is aangegaan met het oog op de verdere vervulling van de opdracht.
8.11 Wordt de opdracht opgezegd door de opdrachtgever op een grond die bij de opdrachtgever ligt of zonder grond, dan is de opdrachtgever verplicht een vergoeding te betalen van 50% van het (resterende) deel van de kosten die de opdrachtgever verschuldigd zou zijn bij de volledige vervulling van de opdracht. Deze vergoeding is niet verschuldigd als wordt opgezegd op grond van overlijden of overmacht.
8.12 Is de opdracht zonder grond opgezegd door de opdrachtgever, of op een grond die bij de opdrachtgever ligt, dan mag de opdrachtgever het advies van de architect slechts (laten) gebruiken na voorafgaande, schriftelijke toestemming van de architect.
8.13 De architect kan voorwaarden verbinden aan zijn toestemming, waaronder de betaling van een vergoeding en het recht om erop toe te zien dat het advies volgens zijn bedoelingen wordt gebruikt.
8.14 Is al een aanvang gemaakt met de uitvoering van het object dan mag de opdrachtgever het advies ook zonder toestemming van de architect gebruiken. Het bepaalde in 8.13 blijft van toepassing.
8.15 Het gestelde bij de artikelen 8.11, 8.12, 8.13 en 8.14 geldt ook als de architect heeft opgezegd op een grond gelegen bij de opdrachtgever.
8.16 Wordt de opdracht opgezegd door de architect op een grond die bij de architect ligt of zonder grond, dan strekt de betalingsverplichting van de opdrachtgever op grond van artikel 8.10 niet verder dan voor zover de werkzaamheden en de kosten voor de opdrachtgever van nut kunnen zijn. Bovendien mag de opdrachtgever 50% in mindering brengen op het bedrag dat hij verplicht is aan de architect te betalen. Het bovenstaande geldt niet in geval van opzegging op grond van overmacht of overlijden.
8.17 Als de architect de opdracht zonder grond of op een grond die bij de architect ligt heeft opgezegd, dan kan de opdrachtgever het advies zonder toestemming van de architect (laten) gebruiken, tenzij redelijke belangen van de architect zich daartegen verzetten. Een vergoeding voor het auteursrecht is in dat geval niet verschuldigd.
8.18 Het gestelde bij 8.16 en 8.17 geldt ook als de opdrachtgever heeft opgezegd op een grond gelegen bij de architect.
8.19 Ontbinding van een opdracht op andere gronden dan in hoofdstuk 8 van deze algemene voorwaarden genoemd is niet mogelijk, tenzij de opdrachtgever een consument is. De bepalingen in hoofdstuk 8 over de gevolgen van opzegging zijn in dat geval ook van toepassing op de wettelijke ontbinding.
9. Eigendoms-en auteursrecht van de architect
9.1 Alle uit de opdracht voortkomende rechten van intellectuele eigendom, waaronder het octrooirecht, het modelrecht en het auteursrecht, komen toe aan de architect. Kan een dergelijk recht slechts verkregen worden door een depot of registratie, dan is alleen de architect hiertoe bevoegd.
9.2 De architect heeft het uitsluitend recht tot openbaarmaking, verwezenlijking en verveelvoudiging van zijn/haar ontwerpen, tekeningen, schetsen, foto’s en alle andere afbeeldingen van zijn ontwerp, maquettes en modellen en alle andere voorwerpen of informatiedragers, die van zijn/haar ontwerp een afbeelding of voorstelling vormen of die zijn bedoeld in de Auteurswet, in de Eenvormige Beneluxwet inzake Tekeningen en Modellen of in andere intellectuele wet- en regelgeving.
9.3 In het kader van de opdracht door de architect tot stand gebrachte documenten worden eigendom van de opdrachtgever nadat de opdrachtgever aan zijn financiële verplichtingen tegenover de architect heeft voldaan. De documenten mogen worden gebruikt met inachtneming van de wetgeving op het gebied van intellectuele eigendom.
9.4 Ook nadat de architect toestemming heeft gegeven tot verwezenlijking, openbaarmaking of verveelvoudiging van zijn werk, behoudt hij de volgende rechten:
• Zich te verzetten tegen openbaarmaking van het werk zonder vermelding van zijn/haar naam;
• Zich te verzetten tegen een wijziging in het werk;
• Zich te verzetten tegen elke misvorming, verminking of andere aantasting van het werk, dat nadeel zou kunnen toebrengen aan de eer of goede naam van de maker of zijn/haar waarde in deze hoedanigheid.
9.5 De architect heeft het alleenrecht van het in- en uitwendige van een naar zijn ontwerp verwezenlijkt object foto’s te maken en te vermenigvuldigen. Wel heeft de architect toestemming nodig van de opdrachtgever voor het openbaar maken van de afbeeldingen die het inwendige van het object tonen, nadat het in gebruik is genomen.
9.6 De opdrachtgever is verplicht het object in overeenstemming met het advies en de bedoelingen van de architect uit te voeren. Pas na overleg met de architect kan hij hiervan afwijken. De architect wordt door de opdrachtgever in de gelegenheid gesteld zich ervan te overtuigen dat het object wordt uitgevoerd in overeenstemming met zijn advies en bedoelingen.
9.7 De architect mag zijn/haar advies herhalen na overleg met de eerdere opdrachtgever en zolang de belangen van een eerdere opdrachtgever zich hier niet tegen verzetten.
9.8 De opdrachtgever mag het advies alleen met schriftelijke toestemming van de architect opnieuw gebruiken. In dat geval worden in overleg advieskosten vastgesteld, waarbij rekening wordt gehouden met de vergoeding voor het auteursrecht.
10. Financiële bepalingen
10.1 Het honorarium is de vergoeding die de architect toekomt voor de geleverde werkzaamheden, exclusief de omzetbelasting.
10.2 Onder bijkomende kosten vallen onder andere gemaakte reis- en verblijfkosten, administratiekosten, kosten van inschakeling van derden en onvoorziene kosten.
10.3 Partijen leggen in de overeenkomst vast op welke wijze het honorarium van de architect en de eventuele bijkomende kosten zijn geregeld. Dit kan zijn op basis van de door de architect bestede tijd tegen een van tevoren afgesproken uurtarief, een vast bedrag of een andere tussen partijen overeengekomen maatstaf.
10.4 Naast het honorarium is de opdrachtgever de bijkomende kosten van de architect verschuldigd die gemaakt worden bij vervulling van de opdracht. De opdrachtgever dient deze kosten afzonderlijk te vergoeden, tenzij partijen anders zijn overeengekomen.
10.5 Als de architect met de opdrachtgever een vast honorarium of vaste prijs overeenkomt, dan is de architect te allen tijde gerechtigd tot verhoging van dit honorarium of deze prijs, als die verhoging voortvloeit uit een bevoegdheid of verplichting als gevolg van de wet- of regelgeving of haar oorzaak vindt in een stijging van de prijs van grondstoffen, lonen of andere gronden die bij het aangaan van de overeenkomst redelijkerwijs niet voorzienbaar waren.
10.6 Voor wijzigingen die de architect moet uitvoeren die niet te wijten zijn aan een toerekenbare tekortkoming is de opdrachtgever afzonderlijke kosten verschuldigd. Ook wijzigingen zoals genoemd in bepaling 4.10 of 4.12 die leiden tot wijziging van de werkzaamheden van de architect, leiden in overleg tot herziening van de kosten.
10.7 Wordt de opdracht vertraagd of onderbroken en is dit niet te wijten aan de architect, dan is de opdrachtgever verplicht de architect het honorarium en de bijkomende kosten te vergoeden berekend naar de stand van het werk.
10.8 De architect factureert het honorarium en de eventuele bijkomende kosten volgens een overeengekomen betalingsschema, of bij gebreke daarvan in maandelijkse termijnen naar rato van de voortgang van de werkzaamheden, tenzij anders is overeengekomen.
10.9 De architect heeft het recht een eindfactuur in te dienen zodra de werkzaamheden zijn voltooid of de overeenkomst is opgezegd.
10.10 De factuur van de architect is gespecificeerd. Op verzoek van de opdrachtgever wordt de factuur voorzien van de nodige bewijsstukken.
10.11 De opdrachtgever betaalt de factuur binnen 14 dagen na verzending van die factuur, tenzij anders overeengekomen.
10.12 Betaalt de opdrachtgever niet tijdig, en is dit niet toe te rekenen aan de architect, dan is hij in verzuim zonder dat een nadere ingebrekestelling is vereist. De architect heeft het recht het wettelijke rentepercentage over het niet betaalde bedrag in rekening te brengen met ingang van de dag waarop de betalingstermijn is verstreken.
10.13 Indien de opdrachtgever een factuur niet tijdig betaalt, is de architect gerechtigd de uitvoering van de opdracht op te schorten mits de opdrachtgever schriftelijk is gemaand om alsnog binnen zeven dagen te betalen en die betaling is uitgebleven.
10.14 Voor de bepaling van hetgeen de opdrachtgever aan de architect verschuldigd is uit hoofde van de aan de architect verstrekte opdrachten en/of de algemene voorwaarden is de boekhouding/administratie van de architect bepalend. Dit behoudens tegenbewijs door de opdrachtgever.
10.15 Alle door de architect gemaakt kosten om de factuur vergoed te krijgen, zowel gerechtelijke als buitengerechtelijke kosten, komen voor rekening van de opdrachtgever.
11. Toepasselijk recht en geschillen
11.1 Op de opdracht tussen opdrachtgever en architect is Nederlands recht van toepassing.
11.2 Verschil van mening tussen opdrachtgever en architect wordt zoveel mogelijk in onderling overleg of via mediaton opgelost. Leidt dit niet tot een oplossing, dan worden geschillen beslist door de bevoegde Nederlandse rechter.